Dr. Thijs van Dalen, Oncologisch Chirurg, vertelt hoe de MammaPrint® helpt bepalen of chemotherapie achterwege gelaten kan worden bij vrouwen met vroeg stadium borstkanker.
MammaPrint is een test die 70 specifieke genen onderzoekt in uw tumor, om te bepalen hoe agressief deze is. Met andere woorden, MammaPrint bepaalt dus hoe groot de kans is op uitzaaiingen.
Als u borstkanker heeft stelt uw arts een behandelplan op dat afhangt van de klinische kenmerken van de tumor zoals bijvoorbeeld de grootte, de hormoongevoeligheid (ook wel hormoonreceptorstatus genoemd, ‘ER’ of oestrogeen receptor) en de aanwezigheid van eventuele door borstkankercellen aangetaste lymfeklieren. Deze factoren kunnen eventueel samen met de uitslag van de MammaPrint, helpen een persoonlijk behandelplan op te stellen en u en uw arts te helpen bij de beslissing of u wel of geen chemotherapie nodig heeft.
Voor wie is MammaPrint geschikt?
MammaPrint is ontwikkeld voor borstkankerpatiënten met een zogeheten ‘vroeg stadium invasieve borstkanker’, waarbij de tumor niet groter is dan 5 cm en er maximaal 3 aangetaste lymfeklieren zijn gevonden. In de Nederlandse richtlijnen voor behandeling van borstkanker staat dat een MammaPrint test ingezet kan worden voor risicoanalyse bij borstkanker. Met uw arts kunt u bespreken of de MammaPrint-test in uw situatie geschikt is.
De uitslag
De MammaPrint-uitslag wordt gegeven als een ‘Laag Risico’ of ‘Hoog Risico’ op het krijgen van uitzaaiingen. Deze uitslag betekent hoe laag of hoog uw persoonlijk risico is dat de kanker terugkomt en zich verspreidt naar andere delen van het lichaam.
Wat betekent een ‘Laag Risico’-uitslag?
Een MammaPrint met een ‘Laag Risico’-uitslag betekent dat uw risico op uitzaaiingen laag is en dat chemotherapie in veel gevallen niet nodig is.
Zo hebben bijvoorbeeld patiënten met de meest voorkomende soort borstkanker (hormoonreceptor positief, HER2-negatief, zonder aangetaste lymfeklieren) met een MammaPrint Laag Risico-uitslag een gemiddelde kans van 97.8% om geen uitzaaiingen te krijgen binnen 5 jaar als zij behandeld worden met alleen hormoontherapie.1
Ongeveer 26% van de patiënten met een MammaPrint Laag Risico uitslag vallen binnen een subgroep die een buitengewoon laag risico hebben op uitzaaiingen tot 20 jaar na diagnose – Langdurig (20 jaar) Laag Risico op Recidief. Deze patiënten hebben zonder behandeling met chemotherapie en slechts beperkte tot geen hormoonbehandeling een uitstekende overleving. De patiënten uit de zogenaamde STO – Trial die behandeld werden met hormoontherapie (het merendeel slechts twee jaar) hadden een borstkankervrije overleving van 97% tot twintig jaar na diagnose. Voor patiënten die niet behandeld werden met hormoontherapie was dit 94%.2
MammaPrint is de enige genexpressietest die patiënten met een Langdurig (20 jaar) Laag Risico op Recidief kan aanwijzen. Deze informatie kan u en uw arts helpen bij het bepalen van de beste optie voor de hormoonbehandeling: standaard (5 jaar), minder (2 jaar) of geen hormoontherapie.
Wat betekent een ‘Hoog Risico’-uitslag?
Bij een MammaPrint ‘Hoog Risico’-uitslag is uw risico op uitzaaiingen verhoogd en is chemotherapie in veel gevallen de aangewezen behandeling.3
Patiënten met de meest voorkomende soort borstkanker (hormoonreceptor positief, HER2-negatief, zonder aangetaste lymfeklieren) hebben met een MammaPrint Hoog Risico-uitslag een gemiddelde kans van 94.6% om geen uitzaaiingen te krijgen binnen 5 jaar bij behandeling met zowel chemotherapie als hormoontherapie.
Het ontstaan van de test
De MammaPrint test is ontwikkeld in het Antoni van Leeuwenhoek-Nederlands Kanker Instituut door twee onderzoekers (Prof. Laura van ’t Veer en Prof. René Bernards), die tot op de dag van vandaag nog steeds verbonden zijn aan Agendia, het bedrijf waar de test wordt uitgevoerd.
Deze onderzoekers hebben de cel-eigenschappen (genen) van tumoren van patiënten met vroege uitzaaiingen vergeleken met de cel-eigenschappen van patiënten zonder uitzaaiingen binnen 5 jaar na diagnose. Zeventig van deze genen bleken bepalend voor het wel of niet ontstaan van uitzaaiingen. De activiteit van deze genen tezamen vormen het 70-genen profiel van MammaPrint, dat vervolgens uitgebreid is onderzocht en getoetst in vele internationale klinische onderzoeken bij patiënten met borstkanker.
Het laboratorium
De MammaPrint-test wordt uitgevoerd in een speciaal laboratorium van Agendia. Het laboratorium voldoet aan de hoogste eisen en wordt regelmatig gecontroleerd door onafhankelijke externe nationale en internationale instanties. De uitvoering van de test is wettelijk gebonden aan strenge kwaliteitseisen. Dit waarborgt de betrouwbaarheid van de MammaPrint test.
1. Cardoso, F., et al. N Engl J Med 2016; 375: 717-29.
2. Esserman L., et al. JAMA Oncology. doi:10.1001/jamaoncol.2017.126. Online gepubliceerd op 29 juni 2017.
3. Knauer, M., et al. Breast Cancer Res Treat, (Mar 2010) 120(3):655-661